Dr. Tuncay Dağel

Home Polycystic Kidney Disease

Kidney Health and Diseases

Polycystic Kidney Disease

Böbrek Yetmezliği Nedir?

What is Polycystic Kidney Disease?

There are various diseases that lead to the development of cysts in the kidneys. Some of these diseases are inherited. Others develop unrelated to heredity. Polycystic kidney disease is the most common inherited kidney disease. In fact, the more scientific name of this disease is ‘autosomal dominant polycystic kidney disease’, in which the mode of inheritance is also indicated.

As a feature of the inherited form of this disease (autosomal dominant), if one of the parents has this disease, the risk of transmission to the child is 50%.

According to the results of different series, autosomal dominant polycystic kidney disease is detected in one of 400 to 1000 live births. It occurs equally in men and women.

Since cysts develop in other organs besides the kidneys and other pathologies belonging to different systems can be seen in this disease, it is considered a systemic disease.

What are the Symptoms of Polycystic Kidney Disease?

Some of these patients may have no complaints or signs. In some patients, the disease may not be noticed for life. In some patients, various complaints and findings may occur as age progresses. Among these, the most common ones are flank pain, bloody urination, urinary tract infection findings, kidney stone formation and high blood pressure (hypertension).

Pain: Patients with polycystic kidney may complain of pain. Pain is more common in patients with an enlarged kidney size due to the excessive number of cysts. As a result of the growth of the cysts, pressure on the surrounding tissues may cause pain. In addition, bleeding into the cyst and cyst infections can also cause pain. In addition to these, there may be pain due to a stone that may develop in this disease.

Bloody urination: From time to time, bloody urination may be encountered in polycystic kidney patients. Sometimes it may be accompanied by pain. The cause of bleeding in the urine may be a crack in the wall of a cyst. In addition, bleeding in the urine may occur due to urinary tract infection or stone.

Kidney stone formation: The risk of stone formation in the urinary tract increases in polycystic kidney disease. These stones may sometimes give no symptoms and may not cause any problems. Sometimes it can cause pain, bleeding in the urine and urinary tract infections. Kidney stones can sometimes interfere with the flow of urine in the urinary tract, requiring emergency treatment.

Urinary tract infection: The risk of urinary tract infection increases in polycystic kidney disease. Most of these infections are in the form of infections of the lower urinary tract, namely the bladder. However, pyelonephritis, in which there is inflammation of the kidney tissue, or infections of cysts can also be encountered.

Hypertension (high blood pressure): High blood pressure is a common problem in polycystic kidney disease. Although high blood pressure can sometimes cause complaints such as headache and palpitation in patients, it often does not give any symptoms. High blood pressure should be well treated as it accelerates the progression of kidney failure.

How is Polycystic Kidney Disease Diagnosed?

Cysts in the kidney can be detected by ultrasonography, computed tomography or magnetic resonance methods. The most harmless method is ultrasonography. There is no need to use the substance that is harmful for kidney patients, it can be used easily by pregnant women and children. However, it cannot differentiate it very well from simple cysts that are frequently seen in advanced ages. Especially if there is no other person with the disease in the family, the reliability of ultrasonography decreases. It would be more accurate to perform genetic analysis on these people.

Persons under the age of 30 who have a family history of polycystic disease and have 2 or more cysts in one or both kidneys should be followed up in terms of genetically transmitted polycystic disease. Between the ages of 30-60, at least two cysts in both kidneys, and after 60 years of age, at least four cysts in both kidneys are diagnostic. A kidney transplant may be necessary in some cases, according to gene analysis. 60% of patients enter end-stage renal disease. Kidney transplantation is the best treatment for people with polycystic kidney disease in end-stage renal disease.

What are the Diseases Developing Due to Polycystic Kidney Disease?

In addition to kidney cysts, cysts in other organs, especially in the front of the liver, aneurysms (bubbles) in the brain, pockets in the large intestine, heart valve diseases and hernias are quite common in these patients. In those with PKD1 gene defect, the progression to end-stage renal disease is seen at an earlier age, such as 50 years on average. In PKD2 gene disorder, the average age of dialysis is 74 years. As a result of this disease, men are more unlucky in terms of the age to enter dialysis and the disease progresses faster.

The course of the disease is also rapid in women who have been pregnant more than 3-4 times and have high blood pressure. High blood pressure is a factor that facilitates the progression to kidney failure in these patients. For this reason, blood pressure control of patients is of great benefit in slowing the course of the disease.

Hypertension in Polycystic Kidney Patients

In patients with hypertension, the development of renal failure is faster and cardiovascular problems, which are the most common cause of death, are more common. Therefore, it is important to lower blood pressure in these patients. Since the underlying cause of hypertension is increased activity of the renin-angiotensin-aldosterone system, the use of angiotensin converting enzyme inhibitors or angiotensin receptor blockers is preferred. It is aimed to decrease the blood pressure below 130/80 mm Hg. For this purpose, when necessary, combination with two or more drugs is made.

Can Genetic Tests Be Performed in the Definitive Diagnosis of Polycystic Kidney Disease?

It is possible to definitively diagnose polycystic kidney disease with gene analysis. However, gene analysis is not recommended for every patient. There are various reasons for this. First of all, although gene analysis can show whether the patient carries the defective gene, that is, whether he is sick or not, it does not give an idea about the course of the disease.

Gene analysis can be performed in cases where the diagnosis must be known. For example, in a young person who wants to donate a kidney to a relative whose family has kidney failure due to polycystic kidney disease, it should be known for certain whether this disease will develop in the future.

Also, someone with a family history of the disease may want to know for sure if they carry this gene. A mother or father with polycystic kidney disease may want to find out if their unborn child carries the same gene. In such cases, before resorting to gene analysis, it should be discussed in detail what kind of future problems knowing that a person has a defective gene may cause.

How Does Kidney Failure Pass?

Several methods are used for the treatment of kidney failure. The type of treatment an individual needs will depend on the cause of the kidney failure.

One of the methods used in kidney failure is dialysis. Dialysis performs the function of the kidneys by using a machine to filter the blood and purify it of toxic elements.

Depending on the type of dialysis used, a large machine or portable catheter bag may be used. A low-potassium, low-salt diet should be followed along with dialysis. Dialysis does not cure kidney failure, but attending sessions regularly increases life expectancy.

Another treatment option for kidney failure is kidney transplantation. A transplanted kidney will function normally and eliminate the need for dialysis.

However, the waiting period for a kidney donation compatible with the patient’s body is usually long. If there is a living donor, the process can go faster. Immunosuppressive drugs are used after surgery to prevent the body from rejecting the new kidney.

These drugs have their own and sometimes severe side effects. Transplant surgery may not be the right treatment option for every case. It is also possible for the surgery to fail.

Nutrition in Kidney Failure

There is no special diet for people with kidney failure. Items to be considered during nutrition generally depend on the stage of kidney disease and the patient’s personal health.

However, a few general recommendations can be made. Sodium and potassium should be limited. Both should be aimed at consuming less than 2,000 milligrams per day. Phosphorus, like sodium and potassium, should be consumed in a limited way. It is best to stay under 1,000 milligrams a day.

Reducing protein consumption is important in early and moderate kidney disease. However, in end-stage renal disease, more protein can be eaten depending on the doctor’s recommendations. Again, the doctor may recommend avoiding certain foods.

Diabetes is the most common cause of kidney failure. This is called diabetic nephropathy. Uncontrolled high blood sugar can damage the kidneys, and this damage can worsen over time. Kidney damage caused by diabetes is irreversible. But managing blood sugar and blood pressure can help reduce damage to the kidneys. It is also important to take the prescribed medications for this. Regular screenings are done to monitor kidney failure in patients with diabetes.

Alcohol use forces the kidneys to work harder than they are. In case of kidney failure, alcohol that is not metabolized in the system continues until it is dialyzed. Beer and wine contain large amounts of phosphorus and, if not filtered, can cause serious heart problems and even death. However, most hard liquors do not carry the same risk. In the case of late-stage kidney disease and kidney failure, alcohol consumption may be limited by the doctor, and in general it may be best in some cases to exclude alcohol from the diet altogether. In the case of kidney failure, alcohol also damages other organs more and can more easily lead to liver problems.

Polikistik Böbrek Hastalığı

Sık Sorulan Sorular

Böbrek kistleri dışında diğer organlarda da kistler gelişebilir. Hastalığının en sık görülen böbrek dışı bulgusu %50’ye varan oranlarda saptanan karaciğer kistleridir. Karaciğer kistleri safra kanallarından kaynaklanır. Kadınlarda daha sıktır. Yaş ilerledikçe karaciğer kistlerinin sayısı ve büyüklüğü artar. Kistler enfekte olabilir. Karaciğer dışında, dalak ve pankreas gibi diğer organlarda da kistler görülebilir.
 
Karaciğer kistlerinin büyümesinde ve sayılarının artmasında gebeliklerin olumsuz etkileri vardır. Buna ek olarak, östrojen tedavisi gören veya doğum kontrol ilaçları alan kadınlarda karaciğer kistleri daha yaygın olarak görülmektedir. Bütün bunlara rağmen, karaciğer kistlerinin ileri derecede arttığı hastalarda bile, karaciğer yetmezliği ile karşılaşılmaz. Yaş ilerledikçe karaciğer kistlerinin sayısı ve büyüklüğü artar. Nadiren karaciğer kistlerinin enfeksiyonu ile karşılaşılabilir. Karaciğer dışında, daha seyrek olarak, dalak ve pankreasta da kistler görülebilir.
Bu hastalarda diğer organlarda kist gelişimi dışında başka sorunlar da görülebilir. Bunlardan başlıcaları kalp kapaklarında bozukluklar, çeşitli damarlarda (özellikle beyin damarlarında) anevrizmalar (baloncuklar), barsaklarda divertiküller (barsak duvarında eldiven parmağı şeklinde genişlemeler) ve herni (fıtık) gelişmeleridir.
 
Kalp Kapaklarında Bozukluklar: Polikistik böbrek hastalarında kalp kapaklarında hareket bozuklukları görülebilir. Bu bozukluklar çoğu kez herhangi bir şikâyete yol açmaz. Ancak ekokardiyografi denilen tetkik ile saptanabilirler. Çoğu kez, bir sorun oluşturmaları beklenmez.
 
Beyin Damarlarında Anevrizmalar (Baloncuklar): Polikistik böbrek hastalarında nadiren beyin damarlarında anevrizma adı verilen baloncuklar oluşabilir. Bu anevrizmaların çok düşük de olsa, yırtılma ve kanama riskleri vardır. Yüksek tansiyonu olanlarda ve sigara içenlerde bu risk daha yüksektir. Polikistik böbrek hastalığı olan bir aile bireyinde anevrizma varsa, diğer bireylerinde de olma riski vardır. 
Polikistik böbrek hastalığında görülebilecek bu ciddi soruna rağmen, tüm hastaların bu anevrizmaların varlığını anlamak açısından araştırılması önerilmez. Çünkü anevrizma gelişme olasılığı nadirdir. Bir hastada anevrizma olsa bile, bunun yırtılma riski düşüktür. Hiçbir hastalığı olmayan kişilerde bile böyle anevrizmaların gelişebileceği düşünülecek olursa neden araştırma gerekmediği anlaşılabilir. Buna karşılık, ailesindeki bir bireyde anevrizması olan bir hastaların bu açıdan araştırılması önerilir.
 
Bağırsak Divertikülleri: Polikistik böbrek hastalarında barsaklarda divertiküller, yani barsak duvarında eldiven parmağı şeklinde genişlemeler olabilir. Bu da, çoğu kez herhangi bir şikâyete yol açmaz. Her hastanın bu açıdan araştırılması önerilmez.
 
Herniler (Fıtıklar): Polikistik böbrek hastalarında kasık veya göbek fıtığı oluşma riski normale göre biraz daha yüksektir.

Polikistik böbrek hastalığı olan bir ailedeki hastalık belirtisi taşımayan çocukların polikistik böbrek hastalığı açısından araştırılması ailenin isteğine bırakılır. Fakat bu çocuklarda yıllık kan basıncı kontrolu ve idrar tetkiki önerilir. Yüksek tansiyon saptanırsa ya da polikistik böbrek hastalığı bulguları ortaya çıkarsa, o zaman böbrek ultrasonografisi ile böbrek kistlerinin varlığı araştırılmalıdır.

Hastalarda uzun yıllar içinde böbrek fonksiyonlarında giderek bir azalma görülebilir. Yüksek tansiyonu olan hastalarda hem böbrek yetersizliği gelişimi daha hızlıdır, hem de kalp ve damar sorunları daha sıktır. Bu nedenle, bu hastalarda kan basıncının düşürülmesine büyük önem verilmelidir.
 
Yapılan araştırmalar sonucunda, aynı aile içindeki hastaların seyrinin çok farklı olabileceğini göstermiştir. Bu nedenle, aile içindeki bir hastanın hastalığının seyrine bakarak diğer hastanın hastalığının nasıl seyredeceği ile ilgili tahminde bulunulamaz.
Bazı hastalarda zaman zaman ağrı şikayeti olabilir. Ağrı çeşitli nedenlere bağlı olabilir. Genellikle ağrı kistlerin çevre dokulara yaptığı bası sonucunda ortaya çıkar. Ağrı kesici olarak “nonsteroid antiinflamatuar ilaçlardan”, yani halk arasında “romatizma ilacı” olarak bilinen ilaçlardan özellikle kaçınılmalıdır. Parasetamol içeren ağrı kesiciler kullanılabilir. Bu konuda detaylı bilgi alabilmek için mutlaka hastalar hekimlerine danışmalıdır.
 
Bazen kist duvarının çatlaması sonucu ağrıya idrarda kanama eşlik edebilir. Bu durumda yatak istirahati, parasetamol içeren ağrı kesicilerin kullanılması ve bol sıvı alınması önerilir.

Bu hastalıkta idrar yolu enfeksiyonu riski normal kişilere göre daha yüksektir. İdrar yaparken yanma, ağrı ve ateş gibi şikâyetler ortaya çıkarsa gelişigüzel ilaç alınmamalı, mutlaka bir hekime başvurmalıdır. Bazı antibiyotiklerin böbrek fonksiyonlarını olumsuz yönde etkilediği bilinmektedir. Hekim, idrar tetkiki ve idrar kültürü sonucuna göre uygun tedaviyi belirleyecektir. Hastaların idrar yolu enfeksiyonu riskini azaltmak için bol sıvı almaları önerilir.

Böbrek yetmezliği ve yüksek tansiyonu olmayan polikistik böbrek hastalarının özel bir diyet yapmalarına gerek yoktur. Yüksek tansiyonu olan hastalarda ise tuzsuz diyet yapılmalıdır. Bununla birlikte, hastaların kan basıncı normal bile olsa, az tuzlu diyet ile beslenmeleri daha uygundur. Hastalarda zamanla yüksek tansiyon gelişme olasılığı söz konusu olduğundan dolayı, az tuzlu diyete alışmaları yararlıdır.
 
Fazla kilolu olmanın, damar sertliği, yüksek tansiyon, kalp ve damar hastalıkları başta olmak üzere çok sayıda sağlık sorunlarına yol açtığı bilinmektedir. Ayrıca, fazla kilolu olan böbrek hastalarında böbrek yetmezliği riskinin daha fazla olduğu ile ilgili veriler de vardır. Bu nedenle, polikistik böbrek hastalarının kilo almamaya dikkat etmeleri, fazla kilolu olanların da zayıflamaları çok önemlidir. Bu açından yüksek kalorili gıdaları en aza indirmenin yararı vardır.
 
Kafeinin, bazı deneysel çalışmalarda böbrek kistlerini artırıcı etkilerinin olabileceği ile ilgili veriler ortaya çıkmıştır. Bu olumsuz etkinin insanlarda ne derece önemli olduğu henüz bilinmemektedir. Yine de, zararlı etkisinin olabileceği ihtimali nedeniyle aşırı derecede çay ve kahve tüketiminden kaçınılması önerilir.

Spor ve egzersiz yapmanın çok sayıda olumlu etkilerinin olduğu bilinmektedir. Bu sayede kilo alımı önlenebilir. Kalp ve damar hastalığı riski azalır. Polikistik böbrek hastalarının böbrek bölgesine darbe gelme riski yüksek olan sporları (karate, judo ve güreş gibi) yapmaları önerilmez. Bunların dışındaki sporları yapmanın ve/veya düzenli egzersiz ve yürüyüş yapmanın yararı vardır.

Polikistik böbrek hastalığında kist gelişimini önleyen veya yavaşlatan herhangi bir tedavi henüz bilinmemektedir. Fakat deney hayvanlarında yapılan bazı çalışmaların sonucunda bazı ilaçların olumlu etkilerinin olabileceği ile ilgili bazı gözlemler vardır.
 
Yüksek tansiyonu olanlarda böbrek yetersizliği gelişmesi riski daha fazla olduğu için, yüksek tansiyonun tedavisi çok önemlidir. Ayrıca sigara içen böbrek hastalarında böbrek yetersizliği daha kolay geliştiğinden dolayı hastalar kesinlikle sigara içmemelidirler.
 
Polikistik böbrek hastalığında idrar yolu enfeksiyonu gelişme riski ve taş oluşma riski normal bireylere göre daha yüksektir. Bu riski azaltmak amacı ile hastaların günlük sıvı alımını artırmaları önerilir.

Polikistik böbrek hastalığında kesinlikle böyle bir tedavi yapılmamalıdır. Bu şekilde yapılan işlemler sonrasında kistlerin tekrar oluşabildiği bilinmektedir. Bununla birlikte, nadir bir durum olarak çok büyük hacimlere ulaşıp etrafa bası yapan kistler saptanırsa ya da iltihaplanan bir kist ilaç tedavisi ile düzelmiyorsa, soruna yol açan kist boşaltılabilir.

Polikistik böbrek hastalığı olanlar gebe kalabilirler. Fakat yüksek tansiyonu ve böbrek yetersizliği olan annede, gerek kendinde gerek bebekte komplikasyon riski yüksektir. Böyle hastalarda gebelik sırasında kan basıncında daha fazla yükselme ve böbrek fonksiyonlarında daha fazla kötüleşme görülebilir. Ayrıca böyle gebeliklerde ölü doğum, erken doğum veya çocukta gelişme bozukluğu olabilir. Kan basıncı kontrol altında olan ve böbrek yetersizliği olmayan hastalar arzu ederlerse gebe kalabilirler. Gebe kalmayı arzu eden hastalarda, bu hastalığın %50 olasılıkla çocukta da gelişebileceği unutulmamalıdır.

Böbrek fonksiyonları tamamen bozulan hastalarda, diğer kronik böbrek hastalıklarında yapılan tedavilerin aynısı önerilir. Yani, diyaliz veya böbrek nakli (transplantasyon) yapılabilir. Bu tedavilerle elde edilen başarı diğer kronik böbrek hastalıklarında olduğu gibidir.
 
İleri derecede böbrek yetmezliği gelişen hastalarda, hemodiyaliz veya periton diyalizi tedavileri uygulanabilir. Kistler nedeniyle böbrekleri ve karaciğeri çok büyük olan hastalarda bazen periton diyalizinin uygulanmasında sorunlar olabilir. Diyaliz tedavileri dışında böbrek nakli de başarı ile uygulanmaktadır.
Bu hastalarda böbrek naklinin başarısı diğer hastalara benzerlik gösterir. Burada dikkat edilmesi gereken çok önemli bir husus, akrabalardan yapılan nakillerden önce böbrek verici adayında bu hastalığın olmadığından kesin olarak emin olunmasıdır. Böbrek nakli öncesinde kistleri olan böbreklerin ameliyat ile çıkarılması gerekmez. Böbrekleri ileri derecede büyümüş veya böbreklerinde tedavi ile düzelmeyen enfeksiyonların olması durumunda, böbrek nakli öncesi böbreklerin çıkarılması gerekebilir.
 
Polikistik böbrek hastalarında barsaklarda divertikül sıklığının yüksek olması ve divertiküllere bağlı komplikasyonların diğer hastalara göre daha sık görülmesi nedeniyle, nakilden önce hastaların divertikül açısından taranması önerilebilir.
 
Polikistik böbrek hastalığı ile ilgili merak ettiğiniz konuları doktorunuza sorabilir, sorunuzla ilgili öneriler isteyebilirsiniz. Bize ulaşmak için web sitemizde yer alan iletişim formunu kullanabilir ya da  telefonla arayabilirsiniz.
Instagram
Email
Phone
WhatsApp
WhatsApp
Phone
Email
Instagram