Böbrek Sağlığı ve Hastalıkları
Hipertansiyon (Yüksek Tansiyon)
Hipertansiyon (Yüksek Tansiyon) Nedir?
Hipertansiyon (yüksek kan basıncı), atardamarların içerisindeki kan basıncının yüksek olması şeklinde tanımlanabilir. Dünyada en sık görülen rahatsızlıklardan biri olan hipertansiyon, primer olabileceği gibi sekonder (başka bir hastalığın sonucu) olarak da ortaya çıkabilir. Hipertansiyon oluşum mekanizmasında böbreklerin önemli rolü olduğundan hem nedene yönelik, hem de hipertansiyonun böbrek üzerine yaptığı zararı anlamak ve önlemek amacıyla nefrolog tarafından yakın takibi gerekir. Hipertansiyon tanısının erken konması ve tedavi edilmesi hastalığa bağlı oluşabilecek kalp-damar hastalıklarını engellemek için de önemlidir.
Normal Tansiyon Kaç Olmalıdır?
Tansiyon, kan basıncını ölçen ve “tansiyon aleti” adı verilen cihazlarla kolayca ölçülebilir. Sağlıklı bir bireyde kan basıncı değeri yaş, cinsiyet, yaşam tarzı, iklim gibi pek çok nedenle farklılık gösterebilir. İdeal kabul edilen tansiyon değeri 120 mmHg ve 80 mmHg’ın altında olmasıdır. Hipertansiyon hastalarında ise bu değer sürekli olarak normalin üzerinde seyreder.
Hipertansiyon Neden Olur?
Hipertansiyon olgularının %90 – 95’inde altta yatan nedenl kesin olarak saptanamaz. Bu noktada genetik öykünün de etkisi olduğu kabul edilebilir. Nedeni bilinmeyen hipertansiyon olgularının%80-90 kadarı primer( birincil)dir. Ancak altta yatan farklı nedenler tespit edildiğinde sekonder hipertansiyondan söz edilebilir. Yaygın nedenleri ise:
- Böbrek hastalıkları
- Böbrek üstü bezlerinde görülen tümörler
- Kan damarlarındaki bazı yapısal sorunlar
- Uyku apnesi
- Aşırı kilo
- Hareketsiz yaşam tarzı
- Sigara ve tütün ürünlerinin kullanılması
- Diyabet
- Tiroid sorunları ve bazı ilaçların düzenli kullanımı olarak sıralanabilir.
Bununla birlikte hipertansiyonun başlıca nedeni ilerleyen yaştır. Özellikle 65 yaşına yaklaşan erkeklerde tansiyon problemleri yaşanması oldukça sık görülen bir durumdur. Kadınlarda ise menopoz sonrası ve 65 yaş üzeri dönemde hipertansiyon riski artar.
Hipertansiyon Nasıl Anlaşılır? Hipertansiyon Belirtileri
- Sık idrara çıkma (Özellikle geceleri artan idrar ihtiyacı)
- Bulanık ve çift görme
- Bacaklarda şişkinlik
- Nefes daralması
- Hâlsizlik ve sürekli yorgun hissetme
- Kulak çınlaması ve burun kanaması
- Baş ağrısı ve baş dönmesi en yaygın görülen hipertansiyon belirtileridir.
Hipertansiyon Tedavi Edilmezse Ne Olur? Riskleri Nelerdir?
Hipertansiyonun neden olduğu aşırı basınç, damar duvarına hasar verir. Bununla birlikte genel sağlık durumunu riske atan pek çok rahatsızlığa da zemin hazırlar. Bu nedenle fark edilmeyen ve zamanında tedavi edilmeyen hipertansiyon oldukça tehlikelidirhipertansiyona bağlı olarak gelişen en önemli ve hayatı tehdit edci komplikasyon kardiyovasküler sistem üzerine etkisidir.
Hipertansiyona bağlı görülebilen bir diğer önemli komplikasyon ise böbrek hastalıklarıdır. Böbrek damarları zayıfladığı için böbrekler normal çalışamaz. Aynı zamanda göz damarları da olumsuz etkilenir bu nedenle görme kaybı yaşanabilir.
Hipertansiyon Teşhisi Nasıl Konur? Ambulatuar Tansiyon Ölçümü Nedir?
Hipertansiyon tanı ve tedavisinde hasta öyküsü önemlidir. Eğer semptomlar tansiyon rahatsızlığına işaret ediyorsa hastanın tansiyonunu düzenli takip etmek gerekir. Tansiyon değerleri 140/ 90 mmHg üzerinde olan hastalarda ayrıntılı fizik muayene, kan ve idrar tetkikleri yapılır. Evde düzenli ölçüm ile izlem veya ambulatuar tansiyon monitarizasyonundan yardım alınabilir. 24 saat ya da daha uzun aralıklarla hastanın tansiyonunu ölçen bu cihaz sayesinde kesin tanı konulabilir ve hasta için ideal tedaviye başlanabilir. Ambulatuar tansiyon monitarizasyonu:
- Evde düzenli olarak kan basıncı ölçümü yapılamayan durumlarda
- Tedaviye direnç gösteren tansiyon hastalarında kan basıncını takip etmek amacıyla
- Uykudaki kan basıncı direncinin değerlendirilmesi için yapılabilir.
Hipertansiyon Nasıl Tedavi Edilir?
Hipertansiyon tedavisi hem medikal (ilaç tedavisi) hem de yaşam biçimi değişiklikleri ile yapılmalıdır. Hastada bulunan diğer sistemik hastalıklar da değerlendirilerek, kişiye uygun dozlarda ilaçlar reçete edilir. Bu süreçte ani kan basıncı yükselmelerini engellemek için mutlaka sigara kullanımının bırakılması gerekir. Aynı zamanda düzenli egzersiz yapılmalı ve tansiyonu yükseltebilecek, tuzlu gıdalardan uzak durulmalıdır.
Hipertansiyonun sekonder nedenlerden kaynaklandığı durumlarda ise altta yatan hastalığın tedavi edilmesi şarttır. Özellikle böbrek hastalıklarına bağlı oluşan hipertansiyon sorunlarında böbrekteki rahatsızlığı tedavi edilmelidir.